نام کارگروه: پویش زیست محیطی
تاریخ برگزاری: 98/11/2
عنوان: آلودگی هوا
هدف: افزایش کارایی بخش سلامت
شرح: آلودگی هوا زمانی اتفاق میافتد که هوا با مواد شیمیایی، فیزیکی و عوامل زیستی ترکیب شود. آلودگی هوا یکی از پرخطرترین معضلات زیست محیطی میباشد که سالیانه باعث مرگ 10 میلیون نفر در سراسر دنیا میشود. کودکان، سالمندان و بیماران مزمن ریووی آسیبپذیری بیشتری نسبت به آلودگی هوا دارند. انواع آلودگی هوا شامل آلودگی هوای بیرونی و آلودگی هوای داخلی میباشد.
آلودگی هوای بیرونی
این نوع آلودگی هوا به وسیلهی انسان (صنعت، سوختن سوختهای فسیلی و اتومیبلها) یا طبیعت (گردهها، آتشسوزی و آتشفشانها و گرد و غبار) به وجود میآید. هزاران نوع آلودگی هوا وجود دارد. در زیر به چند مورد از این آلودگیها اشاره می شود:
-
ذرات PM ( این نوع از آلودگی هوا توسط صنعت، اگزوز اتومبیل،طوفان شن و آتشسوزی به وجود میآید و شامل ذرات 2.5 5 و 10 میباشد که حتی می تواند از طریق پوست به داخل شریانهای خونی نیز وارد شود)
-
دی اکسید نیتروژن NO2 ( زمانی تولید میشود که سوختهای فسیلی در درجهی زیادی سوزانده شوند همچنین از اگزوز خودروها، صنعت، نیروگاهها و اجاق گاز نیز تولید میشود)
-
کربن مونوکسید CO (گازی بی رنگ و بی بو میباشد که در نتیجهی سوختن ناقص کربن منتشر میشود)
-
سولفور دی اکسید SO2(این نوع گاز به وسیله سوختن سوختهای فسیلی در نیروگاهها و پالایشگاهها به وجود میآید)
-
سرب ( که در نتیجه فرآیند سنگ معدن و معدن فلز و ماشینها منتشر میشود)
-
ازن Ozone ( این گاز به صورت مستقیم وارد هوا نمیشود بلکه بر اثر واکنش نور خورشید بر یک سری از مواد شیمیایی به وجود میآید)
تاثیرات آلودگی هوا بر سلامت
آلایندهها میتوانند طیف گستردهای از مشکلات سلامتی کوتاه مدت و بلند مدت ایجاد کنند. در کوتاه مدت، قرار گرفتن در معرض غلظت زیاد آلودگی هوا در محیط داخلی و خارجی میتواند باعث سوزش چشم، سردرد، تحریک بینی و گلو ، خستگی و سرگیجه شود. بعضی اوقات علائم به آسم شباهت دارد، در حالی که برخی دیگر علائم سرماخوردگی دارند. این میتواند مشکل را تشخیص دهد.
مشکلات سلامتی طولانی مدت میتواند بسیار جدی باشد. بعضی اوقات سالها پس از مواجهه، فرد میتواند دچار مشکلات قلبی، بیماریهای تنفسی و حتی سرطان شود.
راهکارهای کاهش آلودگی هوا
آلودگی هوا میتواند در حوزههای دولتی، صنعتی و فردی کاهش پیدا کند. دولتها از طریق توسعه استانداردها، ایجاد قوانین و مقررات، سیاستها و استفاده از انرژی پاک میتوانند باعث کاهش آلودگی هوا شوند. حوزههای صنعتی میتوانند از طریق کاهش انتشارات گازها به محیط، استفاده از اندازهگیری آلودگی برای جلوگیری از اتفاقات آلودگی و اختراع تکنولوژیهایی برای کاهش انتشار باعث کاهش آلودگی هوا شوند. افراد میتوانند با استفاده از حمل و نقل عمومی و استفاده از دوچرخه آلودگی هوا را کاهش دهند.
چگونگی پایش آلودگی هوا
برخی کشورها قوانین و مقرراتی برای کنترل آلودگی هوا وضع کردهاند این کشور ها معمولا یک سری استاندارد را برای اندازه گیری آلودگی هوا مد نظر قرار میدهند. این استانداردها توسط هر کشور بر اساس عواملی مانند: توانایی تکنولوژی، شرایط اقتصادی، ظرفیت برای اندازه گیری کیفیت هوا، عوامل سیاسی و اجتماعی تعیین میشود.
شاخص کیفیت هوا یا همان AQI یک عدد است که از آن برای توصیف وضعیت آلودگی هوا استفاده میشود. با افزایش عدی شاخص کیفیت هوا، درصد بیشتری از مردم احتمالا دچار پیامد های بهداشتی نابجای شدید ناشی از آلودگی هوا میشوند. شاخصهای کیفیت هوا در کشورهای مختلف بر حسب استانداردهای ملی متفاوتی که دارند متفاوت است.
مقادیر شاخص آلودگی هوا معمولا به صورت طیفهایی گروهبندی میشود. هر طیف با یک نام توصیفکننده، یک کد رنگی و توصیههای استاندارد شده بهداشت عمومی مشخص میشود.
طیفهای مختلف شاخص آلودگی هوا
هوای پاک (۰ تا ۵۰): کیفیت هوا خوب است پیامدی بهداشتی ندارد.
هوای سالم (۵۱ تا ۱۰۰): کیفیت هوا قابل قبول است؛ اما برخی از مواد آلاینده ممکن است مشکلات مختصری برای شماری از افراد بهطور غیرمعمول حساس به آلودگی هوا ایجاد کنند.
هوای ناسالم برای گروههای حساس (۱۰۱ تا ۱۵۰): افراد گروه حساس ازجمله افراد مبتلا به بیماریهای ریوی مانند آسم، افراد دارای بیماری قلبی، کودکان و سالمندان ممکن است دچار مشکل و ناراحتی تنفسی شوند.
آلودگی هوای داخلی
آلودگی هوای درون ساختمانها مسئله بسیار جدی و خطرناکی برای سلامت انسانها میباشد. تاثیر آلودگی هوا در محیطهای بسته بیش از آلودگی هوا در فضای شهری است، زیرا بیشتر افراد جامعه شهری حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد اوقات کار و زندگی خود را در محیطهای بسته سپری نموده و در معرض آلودگی هوای این محیطها هستند.
آلایندههای داخلی از گستره و تنوع بیشتری (بیولوژیکی، شیمیایی و ذرات معلق) برخوردار هستند و منابع تولید آلودگی هوا در محیطهای داخلی( شامل آلایندههای گازی و ذرات) از مهمترین عوامل کاهش کیفیت هوای محیطهای داخلی است. هوای شهرهای مختلف ایران به دلایل زیادی ازقبیل افزایش ترافیک، جنگلزدایی، آتشسوزی جنگلها، افزایش تاسیس کارخانهها و نیروگاهها و عوامل طبیعی چون ریزگردها آلوده گردیده است و این آلودگی اثرات جبران ناپذیری بر سلامت انسان و پیکره محیط زیست وارد میکند.
آلودگی هوای داخلی باعث شده است که سالانه 4.8 میلیون نفر در جهان در اثر بیماری هایی مانند سکته مغزی و سرطان ریه جان خود را از دست بدهند.
راههای کاهش آلودگی هوای داخلی
کنترل در محل که شامل روشهایی از قبیل تغییر رویه از سوختهای فسیلی به سمت استفاده از انرژیهایی پاک مانند انرژی خورشیدی یا وسایل برقی میباشد.
تهویه مناسب به کاهش تعداد زیادی آلاینده داخلی در خانه ، مدرسه یا محل کار شما کمک میکند. حتی به عملکرد بهتر مدرسه و حضور کمتر در مدرسه و محل کار مرتبط بوده است.
تهویه همچنین اجازه میدهد تا هوای بیشتری در فضای باز در داخل وجود داشته باشد، و مکانهایی که غلظت بالایی از دود و ازن دارند ممکن است مواد مضر دیگری را وارد هوا کنند. اما نشان داده شده است که تهویه باعث کاهش گرد و غبار ، قارچها و سایر ارگانیسمهایی میشود که در آلودگی هوا در محیط داخلی نقش دارند.